Μονοπάτια Άνδρος δύο λέξεις συνώνυμες. Η Άνδρος διαθέτει ένα πλούσιο δίκτυο μονοπατιών, σε αρκετές περιπτώσεις λιθόστρωτο. Το δίκτυο αυτό, συνέδεε τους οικισμούς μεταξύ τους, με τόπους λατρείας και με τα λιμάνια του νησιού. Από τα μέσα του 20ου αιώνα και όταν το αυτοκίνητο σταδιακά κυριαρχεί, περιορίζει τη χρήση τους. Τα μονοπάτια σε αρκετές περιπτώσεις “κόβονται” ή αντικαθίστανται από αμαξωτούς δρόμους.
Η Άνδρος εξακολουθεί σήμερα να διαθέτει ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών που υπολογίζεται να ξεπερνά τα 300 χλμ σε μήκος. Το προσβάσιμο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών ανέρχεται σήμερα σε 200 χλμ. περίπου. Πάνω από 200 καταγεγραμμένοι νερόμυλοι, 69 ανεμόμυλοι, γεφύρια αρκετά εκ των οποίων τοξωτά και εκατοντάδες ξωκλήσια βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το νησί.
Χώρα – Υψηλού – Μεσαθούρι – Λάμυρα – Μένητες – Μεσσαριά – Μονή Παναχράντου
Χώρα – Αποίκια – Κατακαλαίοι – Βουρκωτή (με παράκαμψη για τους καταρράκτες Πυθάρας)
Χώρα – Συνετί – Διποτάματα – Επάνω Κάστρο – Κοχύλου – Όρμος Κορθίου
Μονή Τρομαχίων – Πίσω Μεριά – Αμμονάκλειου – Μουσιόνας – Αηδόνια
Βραχνού – Έξω Βουνί – Μέσα Βουνί – Γιαννισαίο – Λαδιά – Ρωγό – Όρμος Κορθίου
Βουρκωτή – Μονή Αγίου Νικολάου – Παραλία Άχλα
Σταυροπέδα – Αλάδου – Σάσα – Μονή Παναχράντου
Αποίκια – Απατούρια – Στενιές – Γιάλια – Νημπορείο
Στραπουργίες – Άνω Πιτροφός – Παλαιόπολη – Άνω Απροβάτου
Αποίκια – Ευρούσες – Στραπουργιές – Μεσαθούρι
Μπατσί – Κατάκοιλος – Άνω Κατάκοιλος – Άρνη
Μπατσί - Απροβάτου
Βουρκωτή – Κουβάρα – Προφήτης Ηλίας – Άρνη
Άρνη – Ρέματα – Παραλία Λεύκα
Γαύριο – Άνω Γαύριο – Αγία Λεούσα
Γαύριο – Άνω Άγιος Πέτρος – Πύργος – Παραλία
Σχολή (Γαύριο) – Άνω Γαύριο – Άνω Άγιος Πέτρος – Σχολή
Άνω Άγιος Πέτρος – Μονή Αγίας – Μπατσί
Χώρα – Λιβάδια – Χώρα (Κυκλική)
Λιβάδια – Βραχνού – Προφήτης Δανιήλ – Πετριάς – Φάλικα – Αλαδινού – Βακόνι
Πίσω Μεριά – Προφήτης Ηλίας – Παραλία Σταυρός
Παραλία Ζόρκου – Σπήλαιο Τρύπες
Μονοπάτι Μένητες (Κυκλική)
Κατάκοιλος 1 & 2 (Κυκλικές)
Πέρα Χωριά 1 & 2 (Κυκλική)
Απροβάτο (κυκλική)
Αμόλοχος - Λιβάδεζα - Βιτάλι - Αμόλοχος (κυκλική)
Εύκολα καταλαβαίνει κάποιος γιατί αυτές οι δύο λέξεις: Μονοπάτια Άνδρος, έχουν συνδεθεί τόσο πολύ στο μυαλό των επισκεπτών. Η Άνδρος είναι ένα ξεχωριστό νησί των Κυκλάδων με αφθονία υδάτινών αποθεμάτων, ορεινό χαρακτήρα, έντονο ανάγλυφο και εξαιρετικά ποικίλο τοπίο. Μικρά δάση, εύφορες κοιλάδες, πολυάριθμες παραλίες, ρεματιές συνεχούς ροής, καταρράκτες και πηγές σχεδόν σε κάθε πλαγιά και κοιλάδα.
Η συνεχής ανθρώπινη παρουσία άφησε σημάδια ορατά ακόμη και στις πιο απόκρημνες πλαγιές του νησιού, διαμορφώνοντας με βασικό υλικό την πέτρα, ένα τοπίο σε μεγάλο βαθμό χειροποίητο. Η ποικιλία της αγροτικής αρχιτεκτονικής εντυπωσιάζει, ξερολιθιές, αναβαθμίδες, λιοτρίβια, και αλώνια.
Οι διαδρομές συντηρούνται συστηματικά από την Ομάδα Andros Routes και από εθελοντές από όλο τον κόσμο.
Η «Άνδρου Διαδρομές» (Andros Routes) είναι μια προσπάθεια συνδυασμού έρευνας και δράσεων για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τη βιώσιμη τουριστική εξέλιξη της Άνδρου. Βασικός άξονας δράσης είναι η καταγραφή, συντήρηση και ανάδειξη των παλαιών πεζοπορικών διαδρομών. Επίσης και η καταγραφή της προφορικής ιστορίας.
Βασική επιδίωξη η εμπλοκή στην προσπάθεια αυτή, κατοίκων, τοπικών φορέων, ερευνητών, επισκεπτών και επιχειρηματιών του τουρισμού. Το όλο εγχείρημα βασίζεται κυρίως στην εθελοντική εργασία των ερευνητών και μελών και στην υποστήριξη ιδιωτών και φορέων.
12 προτάσεις για την Άνδρο από την ομάδα του andros-guide.gr