Ο Πύργος του Αγίου Πέτρου στην Άνδρο Ο πύργος του Αγίου Πέτρου, ελληνιστικής εποχής (4ος-3ος αιώνας π.Χ.) είναι από τους καλύτερα σωζόμενους των Κυκλάδων. Είναι κυλινδρικός και σώζεται σε ύψος περίπου 20 μ. Η διάμετρος της βάσης του είναι 9,40 μ. και είναι κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από ντόπιο σχιστόλιθο. Στο εσωτερικό του διασώζεται ελικοειδής κλίμακα που οδηγούσε σε πέντε τουλάχιστον ορόφους. Ο πύργος είναι κτισμένος σε μία θέση ιδιαίτερα προνομιακή, αφού δεσπόζει στον κάμπο του Γαυρίου και βλέπει προς τη θάλασσα με δυνατότητα ελέγχου των πλοίων. Επίσης γύρω από το μνημείο υπάρχουν εγκαταστάσεις εξόρυξης μετάλλου (χαλκού), που λειτουργούσαν μέχρι τις αρχές του αιώνα. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι παρόμοιες εργασίες γίνονταν στην αρχαιότητα. Προφανώς ο ρόλος του μνημείου ήταν για να ελέγχει στεριά και θάλασσα.
Άγιος Πέτρος, Άνδρος
Η αρχαιότερη πόλη στην Ευρώπη Ο αρχαιολογικός χώρος του Στρόφιλα στην Άνδρο αποτελεί τον μεγαλύτερο οικισμό της Νεώτερης Νεολιθικής Εποχής που εντοπίστηκε στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια των ανασκαφών της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Με τις πρόσφατες ανασκαφές στις Κυκλάδες, η κυκλαδική προϊστορία τίθεται σε εντελώς νέες βάσεις, αφού αποκτάται επιτέλους γνώση για τη μορφή και τις δομές σημαντικών οικισμών της Τελικής Νεολιθικής, της πρωτοκυκλαδικής και της μεσοκυκλαδικής εποχής, ενώ αυξάνονται οι πληροφορίες για τα πρωτοκυκλαδικά και μεσοκυκλαδικά νεκροταφεία. Νέα στοιχεία έρχονται στο φως για υστεροκυκλαδικές εγκαταστάσεις και μυκηναϊκές ακροπόλεις. Επαναπροσδιορίζονται, επίσης, τα δεδομένα για τις Κυκλάδες των ιστορικών χρόνων με την έρευνα αρχαίων πόλεων, νεκροταφείων, ιερών και αγροικιών που ήταν ελάχιστα ή καθόλου γνωστά και την απόκτηση νέων γνώσεων για την αρχαϊκή κυρίως τέχνη. Οικισμός της Τελικής Νεολιθικής περιόδου Ο Στρόφιλας, η “αρχαιοτέρα πόλη της Ευρώπης” χρονολογείται στο 4.500 – 3.300 π.Χ. και ήρθε στο φως σχεδόν ανέπαφη. Τα ερείπια του μοναδικού σε μέγεθος και διατήρηση οχυρωμένου και πυκνοκτισμένου οικισμού επεκτείνονται σε απόσταση 25-30 στρεμμάτων στο κέντρο του οροπεδίου, στη δυτική ακτή του νησιού. Κατά τη διεξαγωγή των ανασκαφών, αποκαλύφθηκαν λείψανα μεγάλων οικοδομημάτων, αψιδωτών και τετράπλευρων, τα οποία σώζονται μέχρι και 1 μ. ύψος. Βρέθηκε ακόμη το μεγαλύτερο […]
Ζαγανιάρι, Άνδρος
Αρχαιολογικός Χώρος Παλαιόπολης Άνδρου Η Παλαιόπολη ήταν η αρχαία πρωτεύουσα της Ανδρου και η μοναδική πόλη στο νησί κατά τα Κλασικά Χρόνια. Ιδρύθηκε τον 7ο-6ο αιώνα π.Χ. και γνώρισε μεγάλη άνθηση. Τον 1ο μ.Χ. αιώνα άρχισε η παρακμή της, καταστράφηκε από σεισμό τον 4ο αιώνα μ.Χ. και ένα μέρος της βυθίστηκε στη θάλασσα. Κατοικήθηκε, πάντως, μέχρι τα πρωτοβυζαντινά Χρόνια. Από την αρχαία πόλη σώζεται το τείχος έως 3 μέτρα σε κάποια σημεία, ιερά, ένας ναός αφιερωμένος στον Πύθιο Απόλλωνα (τέλη του 6ου αι. π.Χ.), που λατρευόταν ως κύρια θεότητα μαζί με τον Διόνυσο στην Ανδρο, νεκροταφεία κ.ά. Από εκεί προέρχεται ο Κούρος που στολίζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Ανδρου και ίσως μία Κόρη, που βρίσκεται στην Κοπεγχάγη. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποκαλύψει την πόλη των κλασικών χρόνων με την αγορά της, αποχετευτικό και αρδευτικό δίκτυο και το πιο σημαντικό, ότι οι κάτοικοί της γνώριζαν την κατεργασία μετάλλων. Συνεπώς μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τον ορυκτό πλούτο. Η ανασκαφή έχει φέρει στο φως και σπίτια των πρώτων χριστιανικών αιώνων, όπως επίσης μια τρίκλιτη βασιλική, η οποία σώζεται σε καλή κατάσταση σε ύψος έως τριών μέτρων. Είναι πιθανόν ο ναός να καταστράφηκε από το μεγάλο σεισμό του 552 της Ανατολικής Μεσογείου, οπότε αντικαταστάθηκε από έναν μικρότερο. Το […]
Παλαιόπολη, Άνδρος
Μια μεγάλη Πόλη της Αρχαίας Άνδρου Η αρχαία πόλη της Υψηλής, στο Απροβάτου, ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Οι πρώτες ανασκαφές έφεραν στο φως σημαντικά αρχαία λείψανα, όπως το ναό στο κέντρο της ακρόπολης, κτήρια και τμήμα του τείχους, καθώς και πολλά κινητά ευρήματα. Η ανασκαφή έδωσε σημαντικότατα ευρήματα, πολύτιμα για τη Γεωμετρική και Αρχαϊκή εποχή στις Κυκλάδες και ευρύτερα στο Αιγαίο. Το ιερό, στο κέντρο της ακρόπολης, αφιερωμένο πιθανόν στη θεά Δήμητρα, ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. και συνέχισε τη λειτουργία του τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ. Η Υψηλή αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους οχυρωμένους οικισμούς της πρώιμης εποχής του Σιδήρου στο Νότιο Αιγαίο στον οποίον αποκαλύφθηκε πρόσφατα μεγάλο τμήμα του πολεοδομικού ιστού της αρχαϊκής φάσης της ακρόπολης, καθώς και της οχύρωσης της γεωμετρικής εποχής. Μεγάλες αγροικίες των ιστορικών χρόνων ήλθαν στο φως, στην ευρύτερη περιοχή της Υψηλής. Η διαμόρφωση και ανάδειξη όλου του αρχαιολογικού χώρου εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου και σήμερα έχει καταστεί ο πρώτος οργανωμένος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στην Άνδρο.
Απρόβατου, Άνδρος
Ο γεωμετρικός οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στο οροπέδιο μιας ιδιόμορφης και αρκετά απόκρημνης χερσονήσου, σε υψόμετρο 160μ.
Ζαγανιάρι, Άνδρος
Πύργος Μπίστη – Μουβελά Ένα από τα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ένδοξου παρελθόντος του νησιού είναι οι ψηλοί τετράγωνοι πύργοι των αρχόντων του 17ου-19ου αιώνα, οι οποίοι βρίσκονταν στην ενδοχώρα. Διέθεταν υπόγειες αποθήκες και πολλά δωμάτια, ενώ η πρόσβαση γινόταν μέσω κινητής σκάλας και υπερυψωμένης θυρίδας. Η παλιότερη τέτοια κατασκευή είναι ο τριώροφος Πύργος του Μπίστη-Μουβελά στις Στενιές, με την επιγραφή «Σταματέλος Μπίστης» στην πρόσοψη (1734). Τόσο ο Πύργος του Μπίστη, όσο και οι υπόλοιποι πύργοι εξελίχθηκαν μετά το 19ο αιώνα και την ανάπτυξη της ναυτιλίας στα σημερινά αρχοντικά, τα οποία θεωρούνται μία πιο επιμελημένη και φροντισμένη παραλλαγή τους. Το κτίσμα πέρασε από τρεις φάσεις ανοικοδόμησης. Η πρώτη μπορεί να ξεκινά από τον 13ο αιώνα. Κτίστηκε στα ερείπια τετραγωνικού πύργου, που πιθανόν να ήταν μεσαιωνικός και μάλιστα βυζαντινός. Η είσοδός του ήταν από την θύρα του κατωγιού. Το παράθυρα ήταν μικρά και το καθένα για προστασία είχε την «θερμίστρα» του (κατασκευή που έριχναν καυτό λάδι ή νερό στους επιτιθέμενους). Στο υπάρχον κτίσμα πλευρικά έκτισε δυο τοίχους για αντιστήριξη που παράλληλα επέκτειναν και το εμβαδόν του πύργου. Στο δώμα κτίστηκε βοηθητικό κτίσμα που στην συνέχεια μετατράπηκε σε περιστερώνα κλείνοντας και τα δύο παράθυρα που διέθετε.
Στενιές, Άνδρος