Στρόφιλας Άνδρου Verified listing

Ο Στρόφιλας Άνδρου, αποτελεί τον μεγαλύτερο και σημαντικότερο οικισμό της Νεώτερης Νεολιθικής Εποχής στο νησί. Εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Με τις πρόσφατες ανασκαφές στις Κυκλάδες, η κυκλαδική προϊστορία τίθεται σε εντελώς νέες βάσεις. Αποκτάται επιτέλους γνώση για τη μορφή και τις δομές σημαντικών οικισμών της Τελικής Νεολιθικής, της πρωτοκυκλαδικής και της μεσοκυκλαδικής εποχής. Επιπλέον αυξάνονται οι πληροφορίες για τα πρωτοκυκλαδικά και μεσοκυκλαδικά νεκροταφεία.

Νέα στοιχεία έρχονται στο φως για υστεροκυκλαδικές εγκαταστάσεις και μυκηναϊκές ακροπόλεις. Επαναπροσδιορίζονται, επίσης, τα δεδομένα για τις Κυκλάδες των ιστορικών χρόνων με την έρευνα αρχαίων πόλεων, νεκροταφείων, ιερών και αγροικιών, ελάχιστα ή καθόλου γνωστά.

Στρόφιλας Άνδρου | Οικισμός της Τελικής Νεολιθικής περιόδου

Ο Στρόφιλας Άνδρου, η “αρχαιοτέρα πόλη της Ευρώπης” χρονολογείται στο 4.500 – 3.300 π.Χ. και ήρθε στο φως σχεδόν ανέπαφη. Τα ερείπια του μοναδικού σε μέγεθος και διατήρηση οχυρωμένου και πυκνοκτισμένου οικισμού, επεκτείνονται σε απόσταση 25-30 στρεμμάτων στο κέντρο του οροπεδίου, στη δυτική ακτή του νησιού.

Κατά τη διεξαγωγή των ανασκαφών, αποκαλύφθηκαν λείψανα μεγάλων οικοδομημάτων, αψιδωτών και τετράπλευρων, τα οποία σώζονται μέχρι και 1 μ. ύψος. Βρέθηκε ακόμη το μεγαλύτερο τμήμα του τείχους. Εκτείνεται σε μήκος περίπου 100 μ., σώζεται σε ύψος μέχρι και 2 μ. και έχει πάχος 1,60-2 μ.
Εξίσου εντυπωσιακά είναι και τα κινητά ευρήματα. Ανάμεσα τους αποκαλύφθηκαν πήλινα αγγεία, άλλα λεπτότεχνα, χονδροειδή χρηστικά όπως πίθοι και χύτρες, λίθινα εργαλεία, τέχνεργα οψιανού, αιχμές βελών και δοράτων από οψιανό, κοσμήματα, ειδώλια, χάλκινα αντικείμενα κ.ά.

Τα ευρήματα μαρτυρούν ότι η μεταλλουργία στις Κυκλάδες ήταν σε πιο εξελιγμένο στάδιο απ’ ό,τι έδειχναν τα μέχρι τώρα λιγοστά ευρήματα που είχαμε από ανασκαφές σε άλλα νησιά. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η ανασκαφή αποκάλυψε “το μεγαλύτερο και καλύτερα σωζόμενο οργανωμένο και εξαιρετικά πυκνοδομημένο οικισμό της Νεολιθικής Εποχής του νησιωτικού Αιγαίου, που ερευνάται μέχρι σήμερα”.

Επίκρουστες και σκαλιστές βραχογραφίες

Ιδιαίτερο εύρημα του οικισμού αποτελούν οι εκτεταμένες επίκρουστες ή σκαλιστές βραχογραφίες που κοσμούν το τείχος. Επίσης σημαντικές είναι και αυτές που βρίσκονται στο δάπεδο του ιερού και στον βράχο κατά μήκος του τείχους. Οι παραστάσεις φυσιοκρατικές, (ζώα, ψάρια και πάνω από 60 πλοία) και συμβολικές (σπείρες, δακτυλιόσχημα θέματα στο σχήμα των νεολιθικών ειδωλίων).

Οι βραχογραφίες του Στρόφιλα είναι ανάγλυφες ή επίκρουστες. Εντοπίσθησαν στο τείχος του νεολιθικού οικισμού, κ.α. από την αρχαιολόγο, Χριστίνα Τελεβάντου της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Ως εκ τούτου, ο Στρόφιλας αναδεικνύεται σε έναν υψηλού ενδιαφέροντος αρχαιολογικό χώρο. Είναι επίσης πρωτοφανής σε μέγεθος και διατήρηση για την εποχή του!

Τα πλοία είναι χαραγμένα σε ύψος 0,5-1 μ. από το έδαφος. Έχουν αποκαλυφθεί 7 απεικονίσεις πλοίων: Τα 4 είναι μαζί ως πομπή, τα υπόλοιπα μόνα τους. Το μεγαλύτερο εξ αυτών (μήκους 20 εκατ. περίπου), ευρίσκεται εγχαραγμένο σε πέτρα της πύλης του ισχυρού τείχους (ίσως ύψους 4 μ. – σώζεται έως τα 2 μ.). Πρόκειται για το αρχαιότερο, έως τώρα, δείγμα αμυντικής αρχιτεκτονικής, με πύλη προστατευμένη από προμαχώνες.

Επιπλέον, έξω από το τείχος έχουν εντοπισθεί επί βράχου: 17 σχέδια, τα οποία αναπαριστούν ελάφια, αιλουροειδή και ένα χοιρίδιο. Εντός οικισμού, επί φυσικού βράχου, έχουν ανακαλυφθεί καραβάκια, ένα μεγάλο ψάρι και πολλά διακοσμητικά θέματα.

Ο Στρόφιλας, όπως και ο σύγχρονός του μεγάλος οικισμός που επισημάνθηκε στον Άγιο Γεώργιο Φαλατάδου στην Τήνο, καταδεικνύουν ότι ήδη από την 4η χιλιετία π.X. αναπτύχθηκαν στις βορειοανατολικές Κυκλάδες, οργανωμένες κοινωνίες.

Άνδρος: Γέφυρα ανάμεσα στο Αιγαίο και την Ηπειρωτική Ελλάδα

Η γεωγραφική θέση της Άνδρου ως φυσική γέφυρα ανάμεσα στο νησιωτικό Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα νερά, τη βλάστηση και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, φαίνεται να ευνόησαν τη συγκέντρωση πληθυσμού και την ανάπτυξη του οικισμού.

Όπως φανερώνεται από τα ερείπιά του, ανήκει στον πολιτιστικό ορίζοντα Kεφάλας Κέας, Αίγινας και Αττικής της Τελικής Νεολιθικής Περιόδου (4500 – 3300 π.X.). Παρουσιάζει “πρώιμες αστικές δομές”. ‘Έργο με συλλογικό χαρακτήρα που προϋποθέτει ανάλογη κοινωνική οργάνωση. H οχύρωση του αποτελεί το αρχαιότερο τεκμηριωμένο δείγμα αμυντικής αρχιτεκτονικής με πύλη, πλάτους 1,5 μ. Είναι προστατευμένη με προδρομικής μορφής καμπυλόσχημους προμαχώνες “καθώς είναι 2000 χρόνια παλιότερη από τις γνωστές πρωτοκυκλαδικές οχυρώσεις στο Καστρί της Σύρου και στον Πάνορμο της Νάξου”.

Ο Στρόφιλας Άνδρου, αποτελεί πραγματικά έναν θαυμάσιο αρχαιολογικό χώρο, απόδειξη την μεγαλειώδους ιστορίας του νησιού, που φτάνει μέχρι την 4η χιλιετία προ Χριστού.